ثبت حق بهره برداری

در قانون جدید حمایت از مالکیت صنعتی (مصوب خرداد ۱۴۰۳ و اجرایی از سال ۱۴۰۴)، حقوق مادی و انحصاری بهره‌برداری از اختراع ثبت‌شده به‌طور کامل به مالک آن (دارنده گواهینامه اختراع) تعلق دارد؛ به‌طوری‌که طبق ماده ۳۳، جنبه‌های مادی حقوق ناشی از اختراع یا حق بهره‌برداری انحصاری از آن متعلق به مالک است و بر اساس ماده ۳۵، هرگونه بهره‌برداری توسط غیرمالک (شامل تولید، استفاده، عرضه برای فروش، فروش، واردات یا ذخیره‌سازی برای چنین اهدافی) مشروط به اجازه صریح مالک یا نماینده قانونی وی می‌باشد. این حقوق انحصاری، مالک را در موقعیت برتر قرار می‌دهد تا از منافع اقتصادی اختراع خود حفاظت کند. با این حال، برای واگذاری این حقوق به دیگران از طریق قرارداد لیسانس (اجازه بهره‌برداری)، قانون جدید اصول مشابه قانون قبلی (۱۳۸۶) را حفظ کرده اما با جزئیات دقیق‌تر و تأکید بیشتر بر منافع عمومی (به‌ویژه در لیسانس اجباری)؛ طبق ماده ۵۸، تمام قراردادهای اجازه بهره‌برداری باید در دفتر اسناد رسمی ثبت شوند، خلاصه آن در ظهر گواهینامه اختراع درج گردد، مفاد قرارداد محرمانه باقی بماند اما خود اجازه بهره‌برداری ثبت و آگهی شود تا در مقابل اشخاص ثالث معتبر و قابل استناد باشد – بدون این ثبت رسمی، قرارداد تنها بین طرفین اعتبار دارد و نسبت به دیگران (مانند خریداران بعدی حقوق اختراع) فاقد اثر است. این الزام ثبت، همراه با امکان تعیین انحصاری/غیرانحصاری بودن لیسانس و حق زیرلیسانس، تضمین می‌کند که انتقال حقوق به‌صورت شفاف و قانونی انجام شود و از سوءاستفاده جلوگیری گردد.